ucaklar.org | Havacılık Sitesi
ucaklar.org | Havacılık Sitesi - Havacılık Hakkında Herşey
0 180

Kara Kutu Nedir?

Kara Kutu (Flight Recorder) Uçuşa ait tüm veriyi kaydeden kazalara karşı dayanıklı cihazdır. Çarpma etkisini asgariye indirmek için uçağın kuyruk kısmında yer alır. Kutudaki sinyal sistemi suyla temas halinde devreye girer ve kutunun bulunması için 90 gün boyunca ve 6000 metre derinliğe kadar sinyal verir.

Veri kaydına ait kutudan kazanın nasıl olduğu, kokpitteki ses kaydından ise nasıl olduğuna dair bilgi edinilir.

İki farklı uçuş kayıt cihazı vardır: Uçuş veri kaydedici ( FDR ), saniyede birkaç kez toplanan düzinelerce parametrenin kaydedilmesi yoluyla uçuşun yakın geçmişini korur; Kokpit ses kayıt cihazı ( CVR ) pilotların konuşma dahil, kokpitte seslerin yakın tarihini korur. İki cihaz tek ünitede birleştirilebilir. FDR ve CVR birlikte, uçağın uçuş geçmişini objektif olarak belgeler ve daha sonra yapılabilecek araştırmalara yardımcı olabilir.

Kara Kutu Ne Renktir?

Kara haberlerin detaylarını saklıyor olması nedeni ile bu cihaza kara kutu ismi verilmemiştir. İlk üretildiklerinde  siyah renkte bir kutu olan bu kayıt cihazlarının hem rengi hem de şekli değişmiştir. Kara kutular çevrelerinden kolayca ayrılarak kolayca fark edilmesini sağlamak amacıyla parlak turuncu renktedir. Üstelik günümüzdeki görüntüleri kutudan ziyade silindiri andırır ve iki parçadan oluşurlar.

Kara Kutu Neyden Yapılır?

Hasarlardan korumak için kutular iyi yalıtılmıştır. Dışı titanyum ya da çelik kaplı kutunun içinde yüksek ısıya karşı dayanıklı 2-3 cm kalınlığında bir yalıtım sistemi alt kısmında da alüminyum kaplama vardır. Tuzlu suda 30 gün dayanacak şekilde tasarlanmıştır.

Uçak Neden Kara Kutu Malzemesinden Yapılmıyor?

Kara kutu ağır malzemeden yapıldığından uçağı havalandırmak için daha fazla güç kullanmak gerekir. Bu da daha fazla maliyete neden olur.

Kara Kutu Uçakta Nerdedir?

Kokpitteki veri ve seslerin kayıt edilmesine rağmen cihazlar, kokpite yerleştirilmez. Genellikle, uçağın kaza durumunda en iyi korunan kuyruk bölümüne yerleştirilir.

Özelliklerine Göre Sınıflara Ayırılırlar

  • Sadece kokpit ile yer, kokpit ile diğer hava araçları ve mürettebatın kendi arasındaki konuşmaları kaydeder.
  • Tip 2: Sadece uçuş verilerini kaydeder ve ses kaydetmez.
  • Tip 3: Hem ses hem de uçuş verilerini kaydeder. Kısaca FDR/CVR olarak bilinir. Günümüzde en yaygın kullanılan kara kutu tipidir.

Kara Kutu Çeşitleri

Kara kutular kullanıldıkları hava taşıtına göre farklılıklar gösterirler. En detaylı kayıt, büyük yolcu uçaklarında yapılır. 2 kişilik akrobasi uçaklarında 15-20 kayıt kriteri söz konusuyken büyük yolcu uçaklarında kriter sayısı 250’ye kadar yükselebilir.

Bu kayıtlar sadece kaza durumunda değil, aynı zamanda pilotun eğitimi sırasındaki uçuş performansının değerlendirilmesinde de kullanılmaktadır.

Kara Kutu Kayıt Kriterlerine Örnekler

  • Zaman
  • Basınç irtifası
  • Hava hızı
  • Baş doğrultusu
  • İvme (Dikey)
  • Roll durumu
  • Pilotun Telsizi açma kapamaya elle müdahalesi
  • Motor gücü

Dayanıklılık

  • 1000 g’lık güçte çarpmaya dayanıklı olmalıdır.
  • 250 kg’lık ani bir baskıya dayanabilmelidir.
  • 45 cm derinliğinde kumun altında çalışabilmelidir.
  • 1100°C sıcaklıkta yarım saat çalışabilmelidir.
  • Suyun 3 m altında 30 gün boyunca sinyal gönderebilmelidir.

Yukarıda verilen maddeler bir kara kutunun kullanım izni almadan önce geçmesi gereken testlerin kısa bir listesidir. Bu testleri geçemeyen bir kara kutunun kullanılmasına izin verilmez. Bunlar dışında daha pek çok test uygulanmaktadır.

Bütün bu önlemlere ve geliştirmelere rağmen kara kutuların birçoğunun kaza sonrasında bulunması mümkün olmamaktadır.

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.