Mayday

Mayday (/ˈmeɪˌdeɪ/), bir tehlike sinyali yayınlanırken sözlü veya yazılı olarak kullanılan sözcük. Denizdeki veya havadaki bir taşıtın ve onun içindeki kişilerin, yangın, patlama, çatışma, su alma, denge kaybı, karaya oturma, yere çakılma gibi olaylara ve bunların sonuçlarına maruz kalması veya bu olaylarla karşılaşma olasılığı durumlarında yapılan yardım çağrısına Mayday kelimesi ile başlanır.

Mayday taşımacılıktaki en önemli çağrı başlangıcıdır. Mayday’den sonraki ikinci derecede önemli çağrı mesajı ise Pan-pan’dır.

Etimoloji

1920’lerde Fransızca “venez m’aider” (okunuşu “vöne mede” anlamı bana yardım etmeye gelin) ya da “m’aidez s’il vous plait” (okunuşu “mede sil vu ple” anlamı bana yardım edin lütfen) cümlelerinden ses olarak ortak kısmı, kısaca ve sadece “m’aider” sözünün ses olarak benzeri ve İngilizcede başka bir anlamı olduğu için kolay hatırlanabilen “may day” (okunuşu “mey dey” anlamı mayıs günü) şeklinde, dillerden bağımsız haberleşme kodu olarak kullanılan, uluslararası gemicilik terimleri arasına girmiştir.

Havacılıkta

Havacılıkta mayday çağrısı bulunulan radyo istasyonunda veya uluslararası acil durum frekansı 121.5 mhz’de yapılır. Yer üniteleri ile temasa geçilemediyse diğer hava araçlarından mayday mesajını iletmeleri (relay) talep edilmelidir. Bir uçak mayday çağrısı yaptığında aynı frekanstaki tüm şahıslar mutlak sessizlik sağlamalıdır.

Mayday çağrısı gerektiren durumlar

Uçuş emniyeti ve telsiz disiplini açısından doğru acil durum çağrısını yapmak çok önemlidir. Havacılıkta mayday çağrısı gerektiren durumlara örnek olarak şunlar verilebilir:

• Tek pilotlu bir uçakta pilotun uçamaz hâle gelmesi (Yolcu rahatsızlıkları -ciddîler dahil- pan-pan çağrısı gerektirir.)
• Motor durması, yangın veya yapısal hasar (Sarsıntılı motor pan-pan gerektirir.)
• Zorunlu iniş
• Tamamen kaybolmak veya çok az yakıtın kalması (Konumundan emin olmamak pan-pan gerektirir.)
• Meteoroloji koşullarının (bulut, görüş vs.) pilotun uçamayacağı seviyeye düşmesi (Kademeli gerileme pan-pan gerektirir.)
• Gece uçuşuna müsaade edilmeyen bir uçuşta (pilot veya uçak kısıtlaması nedeniyle) karanlık çökmesi

Mayday çağrısı formatı

Bir mayday çağrısı -zaman elverdiğince- şu sırada yapılmalıdır:

• Mayday Mayday Mayday
• Aranılan istasyon (zaman ve şartlar müsaitse)
• Uçak çağrı adı
• Uçak tipi
• Acil durumun türü
• Sorumlu pilotun niyeti
• O andaki veya bilinen son konum, irtifâ/seviye, baş (istikâmet)
• Pilot lisansı ve derecelendirmeleri (ICAO gereksinimi değildir ancak tavsiye edilir.)
• Diğer yararlı bilgiler: remaining endurance (havada kalış süresi), uçaktaki kişi sayısı (POB), uçak rengi ve işaretleri, uçaktaki hayatta kalma araç-gereçleri