TCAS (Traffic Alert and Collision Avoidance System)
TCAS (Traffic Allert and Collision Avoidance System) diğer adıyla ACAS (Airborne Collision Avoidance System) hava araçlarında transponder olarak adlandırılan bir radarı kullanarak pilotları, diğer uçaklar iler çarpışmayı önlemek için “Alçal” veya “Yüksel” gibi komutlar veren sistemdir. TCAS’in Türkçe anlamı Trafik Uyarı ve Çarpışma Önleyici Sistem’dir. Uçakların uçuş sırasında çarpışma riskini azaltmak amacıyla geliştirilmiş bir sistemdir. Hava trafik kontrolünden bağımsız olarak, aktif transponder ile donatılmış diğer uçakların hava sahasını izler ve pilotların havadan çarpma tehlikesinde diğer transponder donanımlı uçakların varlığına dair uyarıları verir.
Bu sistem transponder ile çalışan, diğer trafikler ile potansiyel çarpışma tehlikelerine tavsiye üreten, uçuş ekibine görsel ve sesli ikazlarda bulunarak sadece dikey istikamette kaçınma manevrası ikazı veren, çarpışma önleyici bir sistemdir.
TCAS Nasıl Çalışır?
Sistem, uçakların pozisyonunun yanı sıra olası herhangi bir çarpışma riskinde dikey kaçınma manevrasını yani hangi uçağın alçalacağını veya tırmanacağını pilotlara bildirir. Bu sistem geliştirilirken hava aracındaki seyrüsefer sistemlerinden ve hava trafik kontrol hizmetlerinde kullanılan yer cihazlarından bağımsız olarak çalışacak şekilde dizayn edilmiştir. Uçakta bulunan antenler sayesinde TCAS cihazı, civarındaki bütün ICAO standartlarındaki transponderları taramaya başlar. Tarama sonrasında elde edilen bilgiler esas alınarak yaklaşan uçak varsa sistem uçağın pilotlarına ‘’ TRAFFIC TRAFFIC’’ sesli ikazını verir ve bazı matematik işlemleri kullanarak yaklaşan uçağın eğim mesafesi, irtifa ve uçuş yönünü hesaplar ve size doğru ilerleyen bir uçağın ne kadar zamanda size yaklaşacağını ve kaçınma hareketi yapmanız için kalan zamanı hesaplar. Eğer kaçınma yapılmazsa çarpışma için kalan son 35 saniyede sistem sesli bir ikaz vererek pilotların alçalma veya tırmanma gibi kaçınma hareketleri yapması için uyarır. Sistem birbirine yaklaşmaya devam eden uçakların birine tırmanma yani ‘’CLIMB CLIMB’’ ikazı verirken diğer uçağın pilotlarına alçalma yani ‘’DESCENT DESCENT‘’ ikazı vererek pilotların kaçınma hareketi yapmasını ister. Böylece havada olası herhangi bir çarpışmanın önüne geçilmiş olunur.