Farablı İsmail Cevheri Kimdir?

Havacılıkta ilk insanlı uçuş denemeleri denildiğinde 1900 yıllarda ilk motorlu hava aracı ile uçuş yapan Wright Kardeşler bilinir fakat Wright Kardeşlerden 900 yıl önce yaşamış ve uçuş denemesi yapmış Farab’lı, yazar ve sözlük bilimi uzmanı Farablı İsmail Cevheri bilinmez.

İlk Türk Havacı Şehidi

Farablı İmam İsmail Cevheri 940-1002 yılları arasında yaşamış müslüman Türk havacılarımızdan birisidir. Kendisi literatürdeki yerini “İlk Türk Havacı Şehidi” olarak almaktadır.

Cevheri, 9. yy’da Endülüste yaşamış astronom Abbas İbn Firnas’ın yaptığı üzerine kumaş geçirip kanat yerine büyük kuş kanatları taktığı bir aleti havalandırıp uçurduğu hatta havada uzun süre kuşlar gibi süzüldüğünü, daha sonra da yavaşça yere indiğini söylediği bu aletten etkilenerek Cevherî uçuş denemesi yapmak için kendi imal ettiği tahta kanatları iki koluna bağlayarak Nişabur’da imamlık yaptığı camiinin damına çıkar. Cevheri, kuşların kanatlarından çok etkilenip bu konu üzerinde de çalışmalarına başlamış. 1002 yılında bir gün Horasan-Nişabur’da imamlık yaptığı Ulu Cami’nin tepesine çıkarak halka şöyle söyler;

“Ey ahali bu dünyada emsali bulunmayan bir eser keşfettim, gelecek insanlar için bir ilmi tasavvuru nasib olmadı.”

Cevheri’yi dinleyen halk onun delirdiğini düşünür. Cevheri bedenine iplerle iki büyük satıh bağlar ve kendini yüksekten boşluğa bırakır.

Satıhlar Cevheri’nin ağırlığını taşıyamaz ve yere çakılarak hayatını kaybeder.