Uçuş Eğitimi – Pilotaj
Uçuş Eğitimi konusu, havacılık sektörünün hızla gelişmesi sebebiyle her geçen gün ATO (Approved Training Organization) sayısı ve bu eğitimi veren üniversite sayısı artmaktadır.
Pilotaj Nedir?
Pilotluk eğitimi almayı düşünen kişilerin önünde birçok alternatif bulunmaktadır. Pilotaj eğitimini Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilmiş uçuş okulları vasıtasıyla alabilecekleri gibi bu konuda akademik eğitim veren üniversiteler aracılığıyla da alabilirler.
Pilotaj eğitimini akademik eğitim ile birlikte sunan üniversitelerin bu bölümlerine genel olarak pilotaj bölümü denilmektedir. Bu sebeple, Pilotaj ne demek denildiğinde aklımıza üniversitelerin pilot eğitim bölümleri gelmelidir.
Pilotluk eğitimi fiyat ve pilotluk eğitim süreleri ATO’lar ve üniversiteler alternatifleri göz önüne alındığında farklılık gösterir. ATO’lar vasıtasıyla alınan eğitim süresi ortalama 12 ay ile 18 sürerken üniversitelerde 4 yıllık bir akademik eğitim kapsamında verilmektedir. Ayrıca uçuş okulları için sadece uçuş eğitimi ücreti ödenirken, pilotaj eğitimi veren üniversitelerde akademik eğitim ücretleri haricinde pilotluk eğitimi ücretleri içinde ayrı ödeme yapmanız gerekmektedir.
Nasıl Pilot Olunur?
Pilotluğa ilk adımı atmanız için öncelikli olarak 18 yaşını doldurmuş olmanız gerekiyor.
Havayolu şirketleri bazı dönemlerde kriterleri değiştirse de lise ve dengi okullardan mezun olmak pilotluğa başlamanız için yeterli oluyor. Ancak havayollarının alım sırasında tercihlerini lisans ve üzeri diploma sahiplerinden yana kullandığını da belirtelim.
Eğitimlerin büyük bölümü İngilizce olduğu için, dersleri takip edebilecek kadar İngilizce bilgisine sahip olmanız gerekiyor.
Eğer bu iki şarta uyuyorsanız, eğitime başlamanız için tek bir şart kalıyor: Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından yetkilendirilen sağlık kuruluşlarından pilot olmaya elverişli olduğunuza dair birinci sınıf sağlık sertifikasını almak…
Bu yazımızda 7 modüle ayrılarak verilen havacılık eğitimlerini genel hatlarıyla anlatmaya çalışacağız. Modüler ATPL (A) kursu kapsamında adaylar sırasıyla; PPL, Gece (NR), ATPL(A) Teori, PIC, IR, CPL ve ME eğitimlerini başarıyla tamamlamaları halinde ATPL (A) Frozen lisanslarını almaya hak kazanırlar.
Eğitimin ilk aşaması, PPL (Private Pilot Licence) olarak bilinen birinci modül. Bu eğitim döneminde, teori dersleri haftalık ders programları dahilinde veriliyor. Her biri kodlar (010-020-030-040… gibi) verilerek belirlenen dersler, eğitim veren kuruma göre değişmekle birlikte 120 saate kadar ders planlanıyor ve Türkiye’de yaklaşık iki aylık bir süreci kapsıyor. Pilot adayları bu eğitimlerde, matematik ve fizik derslerinin yanı sıra, SMS (Safety Management System), Hava Hukuku, Genel Uçak Bilgisi, Uçuş Prensipleri, Uçuş Performansı ve Planlama, Meteoroloji, Navigasyon, İnsan Performansı, İletişim, Operasyon Prosedürleri, Genel Uçak Emniyeti gibi dersleri alıyor.
Teorik eğitim sürecinin tamamlanmasından sonra pilot adayları, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) tarafından belirli periyodlarda yapılan teori sınavına giriyorlar. Türkçe ve İngilizce olarak iki versiyonda dijital ortamda yapılan sınavlarda, kaynak olarak genellikle İngilizce soru bankaları kullanıldığı için birçok uçuş okulu öğrencilerinin İngilizce olarak hazırlanan sınava girmesini tavsiye ediyor.
SHGM’nin İstanbul Yeşilköy’deki merkezinde yapılan sınavlarda öğrenciler, her dersten belirli sayıda hazırlanan 120 soruluk sınavdan en az 75 puan almaları halinde teori eğitimini başarıyla tamamlamış oluyor. Adaylara, 4 kez sınav hakkı veriliyor. Eğer bu haklarında 75 puan ve üzeri alamazlarsa, ders tekrarı ile birlikte yeni sınav hakkı açılıyor.
Teori kısmının başarıyla geçilmesinden sonra işin en keyifli kısmına, yani uçuş hattına geçiliyor. Yeni kurallara göre, teori sınavında başarılı olamayanlar, uçuşlarına başlayamıyor.
Uçuş eğitimleri için uygun uçak tipi ile eğitimlere başlayan pilot adayları, 5 saati simulatör olmak üzere toplamda 45 saatlik uçuş eğitimlerini tamamladıktan sonra check uçuşu adı verilen uçuşu gerçekleştiriyor ve Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü(SHGM) tarafından görevlendirilen Kontrol Pilotu ile birlikte 1,5 saatlik uçuş yetenek testine giriyor. SHGM tarafından atanan kontrol pilotunun onay vermesi halinde ise yaklaşık üç aylık eğitim sürecini tamamlayarak PPL-A lisansını almaya hak kazanıyor.
Kimler Pilot Olamaz?
Türkiye’de Pilotluk eğitimi alabilmek için Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü – SHGM tarafından dünya standartları da göz önüne alınarak belirlenmiş, SHT-FCL dokümanında belirtilmiş kriterleri sağlamalısınız. Bu kriterler arasında minimum lise mezunu olmak, belirli seviyede İngilizce dil bilgisine sahip olmanın yanında Sağlık kriterleri de bulunmaktadır.
Sağlık yeterlilikleri konusu bu eğitimi almak isteyen bireylerin en çok araştırdığı ve en çok çekindiği konulardan biridir. Genel olarak konuşacak olursak çok belirgin kronik bir rahatsızlığınız yoksa pilotluk yapmanıza veya eğitim almanıza engel bir durum yoktur. Örneğin gözlük kullanıyor olmanız pilotluk yapmanıza engel değildir. Ancak sağlık muayenesi anında sizin için belirtilmiş olan gözlük veya lensleri bu eğitimi alırken ve pilotluk yaparken kullanmak zorundasınız.
Bu kriterlerin dışında adli sicil kaydı kriteri de bulunmaktadır. Yüz kızartıcı suç kaydı olanlar pilotluk yapamazlar.
Uçuş Eğitimi Nasıl Alınır?
Havacılık sektöründe pilotluk kariyeri yapmak isteyen bireylerin araştırdığı bir diğer hususta uçuş eğitimi nereden alınır konusudur. Pilotaj eğitimi almak için birden çok alternatif bulunmaktadır.
Pilotaj eğitimi almak isteyen bireyler bu eğitimi Türkiye’deki uçuş okulları vasıtasıyla alabilecekleri gibi bu eğitimi yurtdışında da alabilirler. Eğitim alınan ülke ve lisans türüne göre Türk Pilot Lisansı dönüşüm işlemleri farklılık gösterebilir. Uçuş okulu fiyatları genel olarak farklılık gösterse de ortalama uçuş eğitimi ücretleri 70.000 – 100.000 civarındadır. ( 2024 yılı ortalama fiyatı.)
Bir diğer alternatif ise YÖK tarafından yetkilendirilmiş bu alanda örgün eğitim veren üniversitelerin 4 yıllık bölümleridir. Uçuş Eğitimi Veren Okullar konusunda daha detaylı bilgi almak için YÖK’ün resmi web sayfasında pilotaj bölümü olan üniversiteleri görüntüleyebilirsiniz. Bunlardan bazıları; Eskişehir Teknik Üniversitesi, Okan Üniversitesi, Özyeğin Üniversitesi, Bahçeşehir Üniversitesidir. Bu alternatif için pilotluk eğitim süresi 4 yıldır.
Bir diğer alternatif ise havayolu şirketlerinin kendi bünyelerinde oluşturdukları akademilerdir. Uçuş akademisi ücretleri diğer alternatif pilotluk eğitimi yöntemlerinden daha maliyetlidir. Bu akademilerinin tercih edilme sebebi bu eğitime kabul edilen kişiler eğitim için bir ödeme yapmamakta olup ilk başta eğitim için belirlenen ücret çalışmaya başladıktan sonra maaşlardan kesilmektedir.
Yukarıdaki alternatiflerden de anlaşılacağı üzere pilotluk eğitimi ücreti her bir alternatif için farklılık göstermektedir. Havacılık okulu fiyatları için araştırma yaparken öncelikle hangi şekilde eğitim almak istediğinizi belirledikten sonra, size sunulan eğitim paketlerini inceleyerek eğitim içeriğini ve havacılık okulu ücretleri ödeme şeklini karşılaştırmalısınız.
Pilotaj eğitimi esnasında pratik eğitim haricinde teorik konularda da eğitim verilmektedir. Pilotluk eğitimi esnasında alınacak uçuş okulu dersleri ve içerikleri ICAO PART-FCL dokümanında her bir eğitim aşaması için Öğrenme Hedefleri – Learning Objectives – LO bölümünde belirtilmiştir.