EASA tarafından Onaylı Bakım Kuruluşu konusunda yayınlanan kararları içerir.
EASA Part 145 Nedir?
Uçak bakım onarım kuruluşlarının Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) standartlarında bakım yapabilme yetkisi veren belgeye Easa Part 145 denir. Bu sertifikayı alabilen kuruluşlara ait hangarlarda EASA standartlarında bakım yapılır.
Part 145’in en büyük öneminin Avrupa Hava Sahası’nda uçuş yapmak isteyen havayolu şirketlerinin uçak bakımlarını
EASA standartlarında bir kuruluşa yaptırma zorunluluğu olarak gösterilmesidir.
EASA Part 145 Yapısı
- Part 145 Section A Bakım Kuruluşunu ilgilendiren bölümdür.
- Part 145 Section B İlgili Otoriteye ait bölümdür.
Avrupa Birliği üye ülke sivil havacılıklarını kendi ülkelerindeki bakım kuruluşları nedeniyle,
EASA’yı ise, Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerdeki bakım kuruluşları yönünden ilgilendirmektedir.
EASA Part 145 Genel Bölümler (General):
145.1 Genel (General)
EASA Part 145 kapsamında yetkili otorite (compotent authority) şu anlama gelmektedir :
1. Merkez ofisleri bir Avrupa Birliği üyesi ülke sınırları içinde olan bakım kuruluşları için, bu üye ülkenin sivil havacılık
otoritesi,
2. Merkez ofisleri Avrupa Birliği üyesi olmayan ülkelerde bulunan bakım kuruluşları için, EASA’nın kendisi.
145.A.10 Kapsam (Scope)
Kuralın SECTION A olarak belirtilen bu bölümü, bir bakım kuruluşunun uçak ve komponentlerinin bakımı konusunda yetkilendirilebilmesi ve yetkisinin sürekliliğini sağlamak için karşılaması gereken kuralları kapsamaktadır.
AMC.145.A.10’da, hat bakım’ın tanımı yapılmıştır. Bu tanıma göre, hat bakımda aşağıdaki işlemler yapılabilir. Arıza
arama, Arıza giderme, Komponent değişimi (motor değişimi dahil) Planlı bakım ve check’ler ve ayrıntılı kontrol
gerektirmeyen inspection’lar Ayrıntılı söküm gerektirmeyen ve basit yöntemlerle yapılabilen küçük (minor) tamir ve
modifikasyonlar Geçici ve özel durumlarda, gerekli tüm Part-145 koşulları sağlanmak üzere, kalite müdürünün onayı
ile üs bakım task’ları da bir hat bakım kuruluşu tarafından yapılabilir. Belirtilen bu bakım işlemlerinin dışındaki
işlemler, üs bakımı kapsamında değerlendirilir.
Hat bakım tanımı, Otorite (SHGM) ile birlikte kararlaştırılmalıdır. Geçmişte C Check, üs bakımı olarak
değerlendiriliyordu. Ancak, yeni uçakların bakım programlarında bu bakım, küçük parçalara ayrılarak hat bakımları
sırasında yapılıyor. Kalan task’lar ise bir gecede yapılabiliyor. Hat istasyonunda yapısal tamir yapılırsa, bu, üs bakım
kapsamına girer. Böyle bir tamirden sonra bakım çıkış sertifikası, C Kategori onaylayıcı personel tarafından
onaylanmalıdır. Bakım kuruluşunun AB üyesi değişik ülkelerde tesisleri bulunuyorsa, (uydu (satellite) tesisler, subcontractor’lar, hat bakım istasyonları, v.b. gibi), bu gibi tesisler ve nasıl kontrol altında tutulacağı MOE’de belirtilmek koşuluyla, ayrıca onay sertifikasında belirtilmeyebilir.
145.A.15 Başvuru (Application)
Herhangi bir bakım kuruluşunun ilk yetki için veya mevcut yetkisinin değiştirilmesi için yapacağı başvurunun, yetkili
sivil havacılık otoritesi tarafından belirlenen usullere uygun olarak yapılacağını açıklamaktadır. 145.A.20 Terms of
Approval Bakım kuruluşunun yetki kapsamına esas olan iş kapsamı (scope of work), MOE’de belirtilir. (Bu yetkilerin
neler olabileceği, Appendix II’de verilmektedir.)
Özel Gereklilikler (Specific Requirements)
145.A.25 Tesis Gereklilikleri (Facility Requirements)
(a) Bakım kuruluşu, bakım yetki sertifikasında belirtilen bütün planlı işleri yapmaya yeterli ve özellikle dış hava
koşullarından etkilenmeyen bir tesise sahip olmalıdır. Özel işlemlerin yapıldığı atölyeler, çevreden gelebilecek
kirlenme ve diğer olumsuz etkilerden arındırılmak üzere, uygun şekilde ayrılmalıdır.
- Uçak üs bakımı kapsamında, uçak hangarları mevcut ve planlanan üs bakım faaliyetleri için yeterli büyüklükte
olmalıdır. - Komponent bakımı yönünden, komponent atölyeleri, planlanan bakım faaliyetleri için yeterli büyüklükte olmalıdır.
AMC 145.A.25(a): Bakım kuruluşu, tesislerin sahibi değilse, kira sözleşmesinin olması gerekir. (..to establish proof of tenancy)
Hangar alanının bakım faaliyetleri için yeterli olduğu, uçak hangar ziyaret planı hazırlanarak gösterilebilmelidir. Bu
plan düzenli olarak güncellenmelidir.
Hat bakımı için hangar zorunlu değildir. Ancak, çok olumsuz hava koşulları varsa, küçük planlı bakım veya uzun
sürecek arıza arama ve giderme çalışmalarının hangar içinde yapılması önerilir. Uçak bakım personeli için, bakımtalimatlarını inceleyip çalışmaları ve bakım kayıtlarını uygun şekilde tamamlayabilmeleri için yeterli bir ofis alanı sağlanmalıdır.
(b) İlk paragrafta belirtilen işlerin yönetilmesi için ve onaylayıcı personel için uygun ofisler sağlanmalıdır, öyle ki, söz
konusu personel, kendilerine verilen görevleri, uygun uçak bakım standartları sağlayacak şekilde yapabilsinler.
(Özellikle, kalite yönetimi, planlama ve teknik kayıtlar gibi faaliyetler)
(c) Çalışma ortamı, uçak hangarları, komponent atölyeleri ve ofisler, yapılacak işe ve istenen özel koşullara uygun
olmalıdır. Özel koşullar belirtilmedikçe, çalışma ortamı, çalışanların verimliliğini olumsuz yönde etkilemeyecek
şekilde olmalıdır;
1. Personelin görevlerini rahatsız olmadan yerine getirebilmesini sağlamak üzere, ortam sıcaklığı uygun değerlerde
tutulmalıdır.
2. Toz ve havadan gelebilecek diğer kirlilik en az düzeyde tutulmalı ve bakımı yapılan uçak ve komponentlerin
yüzeylerinde görülebilir düzeye ulaşmasına izin verilmemelidir. Toz ve diğer kirlilik görülebilir yüzey kirliliğine yol
açarsa, uygun koşullar yeniden sağlanıncaya kadar kirliliğe maruz kalabilecek tüm sistemler etkin şekilde
korunmalıdır.
3. Aydınlatma, tüm kontrol ve bakım faaliyetlerinin etkin şekilde yapılmasını sağlayacak seviyede olmalıdır.
4. Gürültü, personelin kontrol (inspection) işlemlerini yapmasına engel olmamalıdır. Gürültüyü kontrol altına almak
mümkün değilse, control işlemlerini rahatsız olmadan yapmasını sağlamak üzere, personele gerekli koruyucu
teçhizat verilmeli ve kullanması sağlanmalıdır.
5. Belirli bir bakım işlemi, yukarda belirtilenlerin dışında özel çevre koşulları gerektiriyorsa, bu özel koşullar
sağlanmalıdır. Bu gibi özel koşullar, ilgili bakım bilgilerinde tanımlanmıştır.
6. Hat bakım işlemlerinin yapıldığı ortam, söz konusu bakım veya kontrol işlemlerinin olumsuz etkiler olmaksızın
yapılmasını sağlamalıdır. Bu nedenle, sıcaklık, nem, kar, dolu, yağmur, rüzgar, aydınlık, toz veya havadaki diğer kirlilik
unsurları nedeniyle çalışma koşulları kabul edilemeyecek derecede olumsuz etkileniyorsa, söz konusu bakım veya
kontrol işlemleri, uygun çalışma koşulları oluşuncaya kadar ertelenmelidir.
(d) Uçak komponentleri, teçhizat, takımlar ve malzemeler için uygun depolama tesisleri sağlanmalıdır. Depolama
koşulları, faal komponent / parça /malzeme ve takımların faal olmayanlardan kolayca ayırt edilebilmesini sağlayacak
şekilde olmalıdır. Ayrıca, depo, depolanan parça/malzemenin zarar görmemesi için imalatçının belirttiği özel
koşulları da sağlamalıdır. Depoya, sadece yetkili personelin girişine izin verilmelidir.
145.A.30 Personel Gereklilikleri (Personnel Requirements)
(a) Bakım Kuruluşu, müşteriler tarafından istenen tüm bakım işlemlerinin Part 145’de belirtilen standartta
yapılmasını temin etmek üzere gerekli kaynakların sağlanması konusunda en geniş yetkiye sahip bir sorumlu müdür
(accountable manager) atamalıdır.
Sorumlu Müdür (Accountable Manager) ;
1. Kuruluşun bakım yetkisini destekleyecek şekilde ve bakım işlemlerinin 145.A.65(b)’ye göre yapılmasını sağlamak
üzere gerekli tüm kaynakların mevcut olmasını güvence altına almalı,
2. 145.A.65(a) paragrafında açıklanan emniyet ve kalite politikasını oluşturmalı ve geliştirmeli,
3. EASA Part 145 ile ilgili temel bilgisi bulunmalıdır.
Sorumlu müdür’ün (accountable manager’in) CEO, v.b. olması gerekli değildir.
Ancak, yeterli mali yetkisi olmalıdır. Sorumlu müdür, teknik bir kişi olmayabilir.
Ancak, EASA Part-145 ve SHY 145-01 Yönetmeliği konusunda bilgisi olmalı ve MOE’de yer alan Şirket Taahhüdünün içeriğini bilmelidir.
(b) Bakım kuruluşu, görevleri, kuruluşun, EASA Part-145’de belirtilen koşullara uyduğundan emin olmak olan yönetici veya yöneticiler atamalıdır.
Bu gibi yöneticiler, nihai olarak, Genel Müdür’e (Accountable Manager’a) karşı sorumlu olmalıdırlar.
1. Atanan yöneticiler, organizasyonun bakım yönetim yapısını oluştururlar ve Part 145’de açıklanan tüm
fonksiyonlar için sorumludurlar.
2. Bu yönetici veya yöneticiler tanımlanmalı ve özellikleri, EASA Form 4 düzenlenerek Otoriteye bildirilmelidir.
3. Bu yönetici veya yöneticiler, sorumlu oldukları konu ile ilgili bilgi, background ve uçak veya komponent bakımı
konusunda yeterli tecrübeye sahip olmalı ve Part 145’in uygulanması ile ilgili bilgisi olmalıdır.
4. Bu yöneticilerden her birinin uzun süre olmayışı durumunda yerine kimin vekalet edeceği prosedürlerde açıkça
belirtilmiş olmalıdır.
AMC 145.A.30(b): Bakım kuruluşunun büyüklüğüne bağlı olarak, Part 145 ile ilgili fonksiyonlar/sorumluluklar, farklı yöneticilere verilebileceği gibi, aynı yöneticiye birden fazla sorumluluk da verilebilir. (İlgili sivil havacılık otoritesinin
kabulüne bağlı olarak)
(c) Genel Müdür, kalite sistemini (145.A.65 (c) paragrafında sözü edilen geri bildirim sistemi dahil) yönetmek üzere
bir kalite yöneticisi atamalıdır. Bu yönetici, Genel Müdür’ün kalite konularında ve kurallara uyum konularında uygun
şekilde bilgilendirilmesini sağlamak üzere, ona doğrudan bağlı olmalıdır.
(d) Bakım kuruluşu, yetki kapsamındaki işleri planlamak, yapmak, gözetmek, kontrol etmek ve kalite (denetleme)
faaliyetlerini yürütmek için yeterli sayıda personele sahip olduğunu gösterecek bir adam – saat planlamasına sahip
olmalıdır.
AMC : Yapılan adam-saat planları en geç 3 ayda bir gözden geçirilmelidir.
Buna ek olarak, bakım kuruluşu, mevcut adam x saat değerinin, belli bir vardiya da veya belli bir periyotta
planlanandan daha az olması durumunda, gereken işleri yapabilmek için nasıl bir yeniden değerlendirme yapacağını
açıklayan bir prosedüre sahip olmalıdır.
AMC 145.A.30 (d): Tüm atölyeler, planlama, süpervizyon yapan birimler ve kalite birimi, yapmaları gereken işler için
yeterli adam-saat’e sahip olduklarını gösterebilmelidir. Bakım birimlerinin adam-saat planı her üç ayda bir gözden
geçirilmeli ve 25%’den fazla eksiklik olduğunda Genel Müdüre ve Kalite Müdürüne bilgi verilmelidir.
(e) Bakımda, bakım yönetiminde çalışan ve/veya kalite denetimlerini yapan personelin uygunluğu, Sivil Havacılık
Otoritesinin kabul edebileceği bir standarda göre belirlenmiş ve kontrol ediliyor olmalıdır.
Bu gibi personelin çalışacağı saha ile ilgili tecrübesi yanında, çalışma alanı ile ilgili insan faktörü ve insan performansı
konularının uygulanması ile ilgili bilgisinin de olması gerekir.
İnsan faktörleri, aeronotik dizayn, sertifikasyon, eğitim, operasyonlar ve bakım konularına uygulanabilen ve insan
performansının uygun değerlendirilmesi ile insan ve diğer sistem bileşenleri (çevre, makinalar, v.b.) arasında
emniyetli ilişkiler kurmaya çalışan prensiplerdir.
İnsan performansı ise, havacılıkla ilgili faaliyetlerin emniyet ve verimliliği üzerinde bir etkisi olan insan kabiliyetleri ve sınırlamalarıdır.
AMC 145.A.30: İnsan faktörü eğitimi, tüm personele ve görev alanlarına göre ihtiyaç duyulan ölçüde verilmelidir.
Personelden geri bildirim alınmalıdır. Alınan geri bildirimler, Kalite bölümüne iletilmeli ve gerekli düzeltici/önleyici
işlemlerin yapılması sağlanmalıdır.
İnsan faktörü eğitimleri, bakım kuruluşu tarafından veya, Otorite tarafından kabul edilen eğitim kuruluşları veya
bağımsız eğitmenler tarafından verilebilir.
AMC 145.A.30(e): Personelin nitelikleri (Qualification) ve yeterliliğinin değerlendirilmesi (Competence Assessment) ile ilgili kayıtlar saklanmalıdır.