İsmail Cevheri, Gazneliler döneminde doğmuş, İlahiyat, Edebiyat, Fizik, Tabii Bilimler ve Matematikle ilgilenen Türk bilginidir. Çeşitli çalışmalardan sonra, kendi yaptığı kapı benzeri kanatları kollarına bağlayarak Nişabur Ulucamii üzerinden kendini boşluğa bırakmış. İsmail Cevheri bu uçuş girişiminde hayatını kaybetmiş ve bilinen ilk Türk hava şehidi olmuştur.

Bizans döneminde İmparator Manuel Komnenos’un İstanbul’da konuk bulunan ikinci Kılıçaslan’ın onuruna, Atmeydanı’nda düzenlenen şölende Siraceddin Doğulu adlı bir Türk uçma denemesi yapmak üzere kuleye çıkar, üzerinde ince uzun ve geniş bir elbise vardır. Rüzgar bol elbisesini şişirince kendini boşluğa bırakır, bu buluşuyla başarıya ulaşamayan Siraceddin Doğulu düşerek hayatını kaybeder.

IV. Murat dönemi’nde yaşamış bir Türk bilginidir. Kendi yapmış olduğu kanatlarla, Galata kulesinden Üsküdar’daki Doğancılar’a kadar 1200 metrelik mesafeyi uçarak geçmiştir. Padişah IV. Murat kendisine bir kese altın vererek: ”Bu adam çok korkulacak bir kişidir. Her ne dilerse elinden gelir, böyle kimselerin burada barındırılması caiz değil” diye Cezayir’e göndermiştir. Cezayir’de ölmüştür. Hezarfen ile ilgili bu bilgiler Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nden aktarılmıştır.

IV. Murat dönemi’nde (1623-1640) yaşamış bir Türk bilginidir. Kendi icadı olan 64 kg.’lık barut ile çalışan, yedi kollu roketle Sarayburnu açıklarında göğe yükselmiş ve yine kendi yapmış oldugu ilkel paraşütle denize inmeyi başarmıştır. Padişahın huzuruna getirilmiş ve yetmiş akçe aylık ile sipahi yazılmıştır. Sonra Kırım’a Selamet Giray Han’ın emrine verilmiş ve orada ölmüştür. Bu döneme ait bilgiler Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nden aktarılmıştır.

İlk Türk hava pilotu.
Fesa Evrensev, 1878 yılında İstanbul’da Gedikpaşa semtinde dünyaya geldi. Galatasaray Lisesi’nin ardından Harp Okulu’na girerek, 1899’da Süvari Teğmeni olarak mezun oldu. 1911’de pilot olmak için yapılan sınavı birincilikle kazandı ve Fransa’ya uçuş eğitimi almak için gönderildi. 1912 yılında yurda dönmesinin ardından, Balkan Savaşı’nda bir takım uçuş görevleri sırasında filo komutanlığı da yaptı. I. Dünya Savaşı sırasında, Kafkas Cephesi’nde görevlendirildi. Kafkasya’ya giderken Karadeniz’de, Amasra açıklarında bindiği gemi Rusların saldırısına uğradı. Batırılan gemide bulunanların tamamı Ruslar tarafından esir alındı. Sibirya’da yaklaşık beş yıl süren esaret hayatından kaçarak kurtuldu ve 1920 Haziran ayında yurda döndü. Türk Kurtuluş Savaşı’na katıldı ve Doğu Cephesi’nde, Büyük Taarruz’dan önce de Batı Cephesi’nde görevlendirildi. Daha sonra İzmir’deki Hava Okulu’na öğretmen olarak atandı. 1925 Kasım ayında emekli oldu. 1933’te Türkiye’nin ilk hava taşımacılığı teşkilatı olan Hava Yolları Devlet İşletme İdaresi’ne yönetici olarak atandı. Bir yıl sonra da Türk Hava Kurumu’nda görevlendirildi.

28 Haziran 1911’de yapılan sınavda en yüksek notu alan Süvari Yüzbaşı Fesa ile İstihkam Teğmen Yusuf Kenan Beyler, uçuş eğitimi için Temmuz 1911’de Fransa’daki Bleriot Fabrikası’nın uçuş okuluna gönderilmiştir. Süvari Yzb. Fesâ Evrensev ve İstihkâm Tğm. Yusuf Kenan Beyler, 21 Şubat 1912 yılında eğitimlerini tamamlayarak 780. ve 797. sıra no’lu Fransız havacılık diplomalarıyla, 1912 Nisan ayında İstanbul’a döndüler ve Türk ordusunun ilk pilotları oldular. Türk Hava Kuvvetleri’ nin 1 numaralı savaş pilotu brövesine sahip olan ve Türk havacılık tarihine geçen bu pilot, Yüzbaşı Fesa Bey ‘dir.

1891 – 1914 Mithat Nuri

Tayyareci Nuri Bey , “Vasıta-i Tayyare” isimli ilk Türkçe teknik havacılık kitabını yazdı. Topçu teğmen iken Fransa’ya gönderilmiş, sonrasında da Buca bröve okulunda brovesini almış ilk Türk pilotudur. Ayrıca, Türkiye’de ilk kez 1600 metreye yükselmiş ve 240 km. hava yolculuğunu kesintisiz gerçekleştirmiş hava subayıdır. Balkan Savaşları’na da katılmıştır. İstanbul-Kahire seferinde Torosları aşmış Yafa’ya ulaşmış, daha sonra Mısır hava sahasına girmek üzereyken uçağı düşmüş ve 11 Mart 1914 tarihinde ölmüştür.

Mustafa Kemal Atatürk

İstikbal göklerdedir.Göklerini koruyamayan uluslar, yarınlarından asla emin olamazlar.

Geleceğin en etkili silahı da, aracı da hiç kuşkunuz olmasın tayyaredir. Bir gün insanoğlu tayyaresiz de göklerde yürüyecek, gezegenlere gidecek, belki de aydan bize haber yollayacaktır. Bu mucizenin gerçekleşmesi için 2000 yılını beklemeye gerek kalmayacaktır. Gelişen teknoloji daha şimdiden bunu müjdeliyor. Bize düşen görev ise, batıdan bu konuda fazla geri kalmamayı temindir.

Türk Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) kuruldu, (Bu güne kadar 7 Dünya Birinciliği, 8 Dünya İkinciliği, 12 Dünya Üçüncülüğü ve 3 Özel Teşvik Ödülü almıştır)

Türk Tayyare Cemiyeti, “Tayyare Makinist Mektebi”ni hizmete açtı.

İlk rekor denemesi sponsoru (Üstü açık bir uçak ile New York – İstanbul 48 saat, 5 dakika durmaksızın J. Polandero/R.Boardman),

TOMTAŞ kuruldu,

THK FAI üyesi oldu.

Havayolları Devlet İşletme İdaresi (HDİİ), Türkiye’de sivil havayolları kurmak ve hava taşıma yapmak üzere görevlendirildi.

17 yaşında Türk Tayyare Cemiyeti tarafından İstanbul Yeşilköy’de açılan Tayyare Makinist Mektebi’ne kayıt oldu. 1927’de bu mektepten birincilikle mezun oldu. Yeşilköy Makinist Okulu mezunu, ilk yerli planör yapımcısı ve planörde dünya rekortmeni

Amatör Pilot, mühendis, MMV-1 (Milli Müdafaa Vekaleti-1) modelinin yaratıcısı

I. Dünya Savaşı’na katıldı. Yaralanınca İstanbul’a dönerek Yeşilköy’deki Tayyare Mektebi’ne girerek pilot olarak mezun oldu. Birinci Dünya Savaşı sırasında pilot brövesi alarak 7. Tayyare Bölüğü’nde Ruslara karşı harekata katılan Vecihi Bey, başarılı keşif ve bombardıman uçuşları yapmış ve bu arada girdiği bir hava muharebesinde 1 Rus 

uçağını düşürmüştür. Vecihi Hürkuş, uçak düşüren ilk Türk tayyarecidir. Daha sonra Ruslara esir düşen Vecihi Bey, Hazar Denizi’nin Azerbaycan kısmında bulunan Nargin Adası’ndan yüzerek İran üzerinden kaçmayı başarmış ve yurda dönerek 1918 yılı yaz başında Yeşilköy’de konuşlanmış bulunan 9. Harp Tayyare Bölüğü’nde görev almıştır.

Bu bölükte görevli iken bir av uçağı tasarımı yapan Vecihi Bey’in bu projesi Mondros Ateşkes Antlaşması’nın imzalanması ile yarım kalmıştır. Türk Kurtuluş Savaşı’na katılan Vecihi Bey, özellikle İnönü ve Sakarya savaşı sırasında çok başarılı keşif ve destek uçuşları yaptığı gibi bir Yunan uçağını da indirmiştir. Kurtuluş Savaşı’nın ilk ve son uçuşunu yapan pilottur. İzmir (Gaziemir – Seydiköy) hava meydanına ilk giren ve işgal eden kişi olur.

Vecihi Bey’e kırmızı şeritli İstiklal Madalyası verilmiştir. Ayrıca TBMM tarafından üç kez takdirname verilmiştir. Üç takdirname verilen tek kişidir.

Savaştan sonra İzmir’de yeni tayyarecileri eğitmeye başlar. Edirne’ye yanlışlıkla inen bir yolcu uçağını almakla görevlendirilir. Hizmeti karşılığı uçağa “VECİHİ” adı verilince, uçak inşa etmek düşünceleri canlanır. İzmir Seydiköy Hava Mektebi’nde -bugünkü Gaziemir Hava Teknik Okullar Komutanlığı- uçak yapımı projesine devam eder. 1923’te ganimet olarak Yunanlardan ele geçen motorlardan yararlanarak ilk Türk uçağını imal eder. 28 Ocak 1925’te “VECİHİ K-VI” adını verdiği uçağını uçurur ancak ödül yerine onu ceza beklemektedir. Vecihi Hürkuş’un ödül beklerken ceza almasının nedeni, havacılıktan anlayan kimsenin bulunmamasıydı. İzin verecek merci olmadığı için, izinsiz havalanmış, bu yüzden de cezalandırılmıştır.

Daha sonra askeri havacılıktan ayrılarak uçak tasarımı ve yapımı çalışmalarına devam etmiştir. Türk pilot, mühendis ve müteşebbis. Türk havacılık tarihinin en önemli isimlerinden biridir, Türkiye’nin ilk uçak tasarımcısı ve üreticisidir, Türkiye’nin ilk yerli uçağını üretmiştir.

İlk özel Türk Uçak Fabrikası kurucusu ve uçak imalatçısı, ilk özel Uçuş Okulu kurucusu (Ücretsiz okul), yurtdışına uçak satan tek uçak üreticimiz.

Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları inşaatının ilk müteahhitlerindendir. Türkiye’nin 10.000 kilometrelik demiryolu ağının 1250 km’lik bölümünün inşasını gerçekleştirmiş ve bu nedenle kendisine Mustafa Kemal Atatürk tarafından “Demirağ” soyadı verilmiştir. Cumhuriyet döneminin sayılı zenginleri arasına girmiş ve hayırseverliği ile tanınmış bir iş adamıdır. Türkiye’de ilk uçak fabrikasının kuruluşu, ilk sigara kağıdı üretimi, ilk yerli paraşüt üretimi gibi ilkleri gerçekleştiren, İstanbul Boğazı üzerine köprü yapılması, Keban’a büyük bir baraj yapılması düşüncelerini ilk kez gündeme getiren kişidir. Özellikle havacılık sanayisinde başarıları ile anılır.

Bedriye Tahir Gökmen, ilk Türk kadın pilottur. Gökmen Bacı adıyla tanınır.

1932 yılında Vecihi Uçuş Okulu’nda havacılık eğitimine başladı. Bir yandan memurluk yaparken bir yandan uçuş eğitimlerini sürdürdü. 1933’te bröve aldı. Abdurrahman Türkkuşu ona Gökmen lakabını takmıştı. Gökmen Bacı olarak tanınan Bedriye Tahir, 1934’te Soyadı Kanunu çıkınca Gökmen soyadını aldı.

Bedriye Tahir, havacılık uğraşısı yüzünden çok tepki aldı, engellemelerle karşılaştı. Havacılık ile uğraştığı için aylığından ceza kesildi, sonunda işinden kovuldu.

1934 yılında Vecihi Okulu, brövelerin onaylanması için öğrencilerin Hava Kuvvetleri Müsteşarlığı tarafından sınavdan geçirilmesini istemişti. Ancak sınav heyeti geldiğinde okulun tek faal uçağı kırım geçirmiş olduğundan sınav yapılamadı, heyet yeniden gelmeyi kabul etmeyince okul kapandı ve Gökmen Bacı’nın pilotluğu onaylanmadı. O sırada işinden çıkarılan Bedriye Tahir Gökmen’in daha sonraki hayatı bilinmemektedir. Ancak ilk Türk kadın pilot olarak havacılık tarihinde yerini almıştır.

Uçuş kariyeri boyunca 8.000 saat civarı uçuş gerçekleştirdi ve 32 farklı askeri operasyona katıldı. Adı, İstanbul’un 2. havalimanı olan Sabiha Gökçen Havalimanı’na verilmiştir.

Sabiha Gökçen tarafından yetiştirilen dört kadın pilot arasındadır (diğerleri Edibe Subaşı, Nezihe Viranyalı ve Sahavet Karapas). Türkiye’nin paraşütle atlayan ilk kadın havacısı unvanına sahiptir. Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi sırasında Selanik’ten İstanbul’a, oradan da İzmir’in Cumaovası ilçesine göç etmiş bir ailenin kızıdır. Cumaovası’nda yetiştikten sonra Ankara’ya giderek Ergazi’de Türk Hava Kurumu bünyesinde kukrulan Türkkuşu Sivil Havacılık Okulu’nda paraşütçülük eğitimi aldı. Bu eğitimin ardından 4 Ekim 1935’te Ergazi alanında yapılan paraşüt gösterileri sırasında Rus R-5 bombardıman uçağından ilk paraşüt atlayışını gerçekleştirdi. Eskişehir İnönü Yüksek Planör Kampı ve Etimesgut Planör Kampı’na katıldı. Türk Hava Kurumu’ndan emekli oldu.

1932 – 2001 – Leman Bozkurt Altınçekiç

İlk Türk kadın jet pilotu. NATO kuvvetlerinin de ilk ve uzun zaman boyunca tek kadın jet pilotu oldu.

Türkkuşu Motorlu Okulu’na öğretmen adayı olarak katıldı. 1954 yılında Silahlı Kuvvetler’e kadınların da alınmasıyla ilgili karar çıkınca İzmir Hava Harp Okulu’na başvurdu ve Ekim 1955’te burada eğitime başladı. Pervaneli uçaklarla eğitimini tamamlayarak 30 Ağustos 1957’de mezun oldu. Daha hızlı ve daha yüksekten uçmak arzusuyla jet pilotu eğitimi almak istedi. Ağustos 1958’de Eskişehir’deki jet eğitim filosuna katıldı ve kısa sürede eğitimini başarıyla tamamladı. Kasım 1958’de jet pilotu brövesini taktı. Dokuz yıl süreyle F-84 ve T-33 jet uçaklarında uçtu. Sonraki yıllarda Hava Kuvvetleri’nin karargâh hizmetlerinde çalıştı. Personel Plan Şube Müdürü ve Merkez Şube Müdürü olarak görev yaptı. Kıdemli Albay rütbesiyle Hava Kuvvetleri’nden emekli oldu.