Ömrü Dolan Uyduya Ne Olur?
Dünya’nın yörüngesindeki yüksekliğine göre iki seçenek vardır. Yörünge olarak yakın olan uydular için mühendisler uyduda kalan son yakıtı kullanarak uyduyu yavaşlatırlar ve böylece uydu yörüngeden düşerek Dünya atmosferine girer ve yanar.
Yörünge olarak uzak olan uydular ise Dünya’dan daha uzağa gönderilir. Uyduların atmosferde yanması için yavaşlatmaya harcanması gereken yakıt miktarı fazladır. Bu özellikle yüksek yörünge uyduları için geçerlidir. Uzayın derinliklerine göndermek için harcanan yakıt atmosfere girmesini sağlamak için harcanan yakıttan daha az olduğu için bu tür uydular kalan yakıtları ile uzayın derinliklerine yollanırlar.
Günümüzde Dünya’nın yörüngesinde bulunan binlerce uydu ve uydu parçaları var. Bu parçalar diğer çalışan uydulara ve Dünya’nın yörüngesinde hareket eden diğer uzay araçları için tehlike oluşturuyor. Uzay keşiflerinin başladığı ilk yıllarda yörüngeye fırlatılan uydular ve diğer araçlara ne olacağı konusunda fazla endişe duymamıza gerek yoktu fakat artık günümüzde uzayda o kadar çok uzay çöpü meydana geldi ki bilim insanları küçük bir çarpışmanın bile “Kessler efekti” adı verilen zincirleme bir reaksiyon oluşturacağından endişelenmektedir.
Uzay Çöplerinin Oluşturduğu Riskler
Uydu sayıları etkileyici görünebilir. Ancak tam aksine uzay trafiği yönetimi ve uzay enkazı konusunda ciddi endişeleri de beraberinde getiriyor. Son yıllarda art arda gelen uzay araştırmaları uzay çöplerinin risklerini ortaya koyuyor.
Bu uzay çöplerinin büyük bölümü yüksek hızlarda uçuyor. Bu durum uzaydaki araçların çarpışmasına ve uzay enkazlarına yol açabiliyor. Örnek olarak bu yıl SpaceX (Starlink) ile ESA (Avrupa Uzay Ajansı) uyduları çarpışmanın eşiğinden döndü. Ayrıca bu trafik komşu aktif uyduların kanallarını da bozabilir ve kritik bilgilerin iletilmesini engelleyebilir.
Uzay keşifleri ve operasyonlarının haricinde Dünya’daki ve uzaydaki insanların güvenliği için de tehdit oluşturabilir. ESA dünyanın ilk uzay enkazını kaldırma görevlerinden ClearSpace-1‘i 2025 yılında fırlatacak.